آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه پیچ‌ها و مهره‌ها به طور کامل درون سطح کار فرو می‌روند و ظاهری یکدست و زیبا ایجاد می‌کنند؟
پاسخ این سوال در استفاده از یک ابزار تخصصی به نام مته خزینه نهفته است.
در این مقاله در مورد مته خزینه، انواع ان،ویژگی ها، کاربرد و نحوه عملکرد آن صحبت خواهیم کرد.
مته خزینه چیست؟
مته خزینه ابزاری تخصصی در دنیای نجاری و فلزکاری است که برای ایجاد حفره‌ای مخروطی شکل در سطح یک قطعه به کار می‌رود. این حفره مخروطی برای فرو رفتن سر پیچ یا مهره به درون سطح کار طراحی شده و باعث می‌شود که سطح کار ظاهری یکدست و حرفه‌ای پیدا کند. به عبارت ساده‌تر، مته خزینه ابزاری است که به شما کمک می‌کند تا پیچ‌ها و مهره‌ها را به صورت هم‌سطح با سطح کار قرار دهید.
انواع مته خزینه و سایز های آن
مته‌های خزینه در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. انتخاب نوع مناسب مته خزینه به جنس ماده‌ای که می‌خواهید روی آن کار کنید و عمق حفره‌ای که نیاز دارید بستگی دارد.
مته خزینه مخروطی:
این نوع مته رایج‌ترین نوع مته خزینه است و به صورت یک مخروط کامل طراحی شده است. برای ایجاد حفره‌های عمیق و مخروطی شکل مناسب است.
مته خزینه سرتخت:
این نوع مته دارای نوکی تخت است و برای ایجاد حفره‌هایی با عمق کم‌تر مناسب است.
مته خزینه استوانه‌ای:
این نوع مته دارای بدنه‌ای استوانه‌ای است و برای ایجاد حفره‌هایی با قطر یکسان مناسب است.
مته خزینه مرغک‌دار:
این نوع مته دارای یک مرغک در انتهای ساقه است که برای ایجاد حفره‌های دقیق و مرکزی مناسب است.
خزینه دستی:
این نوع خزینه به صورت دستی و با ضربه زدن ایجاد می‌شود و برای کارهای ظریف و دقیق مناسب است.
| نوع مته خزینه | شکل نوک | کاربرد |
|---|---|---|
| مخروطی | مخروطی | حفره‌های عمیق و مخروطی شکل |
| سرتخت | تخت | حفره‌های کم عمق |
| استوانه‌ای | استوانه‌ای | حفره‌های با قطر یکسان |
| مرغک‌دار | با مرغک | حفره‌های دقیق و مرکزی |
| دستی | – | کارهای ظریف و دقیق |
سایز مته خزینه
سایز مته خزینه با قطر نوک مخروطی آن مشخص می‌شود.
معمولاً مته‌های خزینه در سایزهای مختلفی از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر تولید می‌شوند.
انتخاب سایز مناسب مته خزینه به قطر پیچ یا مهره‌ای که می‌خواهید استفاده کنید بستگی دارد
در انتخاب سایز و نوع مته خزینه، به موارد زیر توجه کنید:
- زاویه نوک مته: زاویه نوک مته خزینه نیز مهم است. زاویه‌های مختلف برای مصارف مختلف مناسب هستند.
- جنس مته: مته‌های خزینه معمولاً از جنس فولاد سخت ساخته می‌شوند تا در برابر سایش مقاوم باشند.
- جنس ماده کار: برای چوب، فلز یا پلاستیک، مته‌های متفاوتی مورد نیاز است.
- قطر پیچ یا مهره: سایز مته خزینه باید کمی بزرگ‌تر از قطر سر پیچ یا مهره باشد.
- عمق حفره: عمق حفره مورد نظر، نوع مته خزینه را تعیین می‌کند.
کاربردهای مته خزینه
مته خزینه ابزاری بسیار کاربردی در صنایع مختلف، از جمله نجاری، فلزکاری، ساخت مبلمان و… است. به طور کلی، از مته خزینه برای ایجاد حفره‌های مخروطی شکل در سطح قطعه کار استفاده می‌شود تا سر پیچ‌ها یا مهره‌ها به طور کامل در سطح کار فرو روند.
- نصب پیچ و مهره: اصلی‌ترین کاربرد مته خزینه، ایجاد حفره‌ای برای فرو رفتن سر پیچ یا مهره است. این کار باعث می‌شود سطح کار تمیز و حرفه‌ای‌تر به نظر برسد.
- ساخت مبلمان: در ساخت مبلمان، از مته خزینه برای اتصال قطعات به یکدیگر و ایجاد ظاهری زیبا استفاده می‌شود.
- ساخت کابینت: در ساخت کابینت، برای نصب لولاها، دستگیره‌ها و سایر یراق‌آلات از مته خزینه استفاده می‌شود.
- ساخت در و پنجره: برای نصب دستگیره‌ها و قفل‌ها در و پنجره از مته خزینه استفاده می‌شود.
- ساخت سازه‌های فلزی: در ساخت سازه‌های فلزی، برای اتصال قطعات به یکدیگر و ایجاد ظاهری یکدست از مته خزینه استفاده می‌شود.
- تجهیزات الکترونیکی: در ساخت تجهیزات الکترونیکی، برای نصب بردهای مدار چاپی و سایر قطعات از مته خزینه استفاده می‌شود.
راهنمای استفاده از مته خزینه
پس از آشنایی با مفهوم مته خزینه و انواع مختلف آن، در این بخش به بررسی روش‌های استفاده از این ابزار خواهیم پرداخت. مته خزینه، مانند سایر مته‌ها، برای ایجاد حفره در سطوح مختلف به کار می‌رود. برای درک بهتر این فرآیند، مراحل زیر را دنبال کنید.
انتخاب مته خزینه مناسب
در ابتدا، باید نوع مته خزینه را بر اساس سطحی که قصد سوراخ‌کاری آن را دارید، انتخاب کنید. همچنین، در این مرحله میتوانید سایز مناسب مته را نیز تعیین کنید.
نصب مته
پس از انتخاب مته، آن را به دریل شارژی و یا دریل معمولی متصل کنید. در این مرحله، اطمینان حاصل کنید که مته به‌خوبی در جای خود قرار گرفته و محکم است تا از هرگونه لغزش جلوگیری شود.
علامت‌گذاری محل حفره
در این مرحله، نقطه‌ای که می‌خواهید سوراخ کنید را با دقت علامت‌گذاری کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا حفره را در محل دقیق ایجاد کنید.
حفاری سوراخ اولیه
در مرحله بعد، با استفاده از یک مته معمولی، سوراخی با قطر کم در محل علامت‌گذاری شده ایجاد کنید. این کار به آماده‌سازی نقطه مورد نظر برای حفره خزینه کمک می‌کند.
حفاری حفره خزینه
در نهایت، مته خزینه را بر روی نقطه مشخص شده قرار دهید. با تنظیم زاویه و فشار مناسب، حفره‌های مورد نظر را در اندازه‌های مختلف ایجاد کنید.
نکات مهم هنگام استفاده از مته خزینه
تنظیم سرعت دریل
سرعت دوران دریل را بر اساس جنس ماده کار تنظیم کنید. برای مواد نرم مانند چوب، سرعت پایین‌تر و برای مواد سخت مانند فلز، سرعت بالاتری نیاز است.
بعض از برند های قدیمی دریل گزینه تنظیم سرعت را ندارند اما شما میتوانید با خرید دریل ماکیتا تنظیم سرعت را با جزییات بیشتری انجام دهید.
فشار وارد بر مته
فشار بیش از حد بر روی مته می‌تواند باعث شکستگی آن شود. فشار را به صورت یکنواخت و ملایم وارد کنید.
انتخاب مته مناسب
- جنس ماده کار: برای چوب، فلز یا پلاستیک، مته‌های متفاوتی مورد نیاز است. مته‌های مخصوص چوب معمولاً زاویه نوک تیزتری دارند و برای فلزات از مته‌های با زاویه نوک بزرگ‌تر استفاده می‌شود.
- قطر مته: قطر مته باید کمی بزرگ‌تر از قطر سر پیچ یا مهره باشد تا سر پیچ به طور کامل در حفره فرو رود.
- عمق حفره: عمق حفره مورد نظر، نوع مته خزینه را تعیین می‌کند. برای حفره‌های عمیق، از مته‌های مخروطی و برای حفره‌های کم عمق، از مته‌های سرتخت استفاده می‌شود.
خنک‌کاری
هنگام کار با فلزات، از مایع خنک‌کننده استفاده کنید تا از گرم شدن بیش از حد مته و قطعه کار جلوگیری شود.
نکات ایمنی هنگام کار با مته خزینه
- از عینک ایمنی استفاده کنید تا از ورود براده‌های فلز به چشم جلوگیری شود.
- از دستکش استفاده کنید تا از آسیب دیدن دست جلوگیری شود.
- اطمینان حاصل کنید که دریل به درستی به زمین وصل شده است.